Szkoła Podstawowa w Tajnie Starym

Szkoła w Tajnie Starym posiada kronikę. Dzięki tym zapiskom możemy przedstawić historię naszej szkoły.

Kronika Szkoły Powszechnej w Tajnie Starym sięga czasów zaboru rosyjskiego od roku 1908. Szkoła nosiła nazwę „Szkoły Gminnej”, gdyż była jedyną w gminie obok Urządu Gminnego. Organizacyjnie liczyła trzy oddziały. Obowiązek szkolny nie istniał. Do szkoły uczęszczali uczniowie z sąsiednich wsi: Tajenka, Kroszówki, Orzechówki, Wólki.

Szkoła o jednej sali była przepełniona i duszna, jeden nauczyciel uczył od 60 do 100 uczniów. Pierwszym nauczycielem szkoły – jak wynika z relacji starszego pokolenia – Marcinkiewicz. Następnym nauczycielem był Majewski Adam z Suwałk. Dzięki kilku aktywnym i uspołecznionym osobom jak wójtowi gminy Sobolewskiemu Józefowi, Michniewiczowi Janowi, Sentkowskiemu Stanisławowi, Janiszewskiemu Mikołajowi i innym, zbudowano w roku 1911 budynek szkolny drewniany, który przetrwał do czasów obecnych. Budynek obszerny i wygodny służył tylko w połowie jedną dużą izbą szkolną. Druga połowa zaś zajęta była pod mieszkanie nauczyciela.

W 1913 roku nauczyciela Majewskiego Adama służbowo przeniesiono do osady Radziłów. Do Tajna przybył nauczyciel Skarżyński z Łomży.

Rok 1914 – wybuch I Wojny Światowej. Skarżyńskiego powołano do wojska rosyjskiego. Lata 1915-1918, będące pod okupacją niemiecką, były latami bez szkoły i oświaty. W roku 1919 przystąpiono do reperacji budynku szkolnego, zniszczonego wskutek działań wojennych. W 1920 roku otwarto szkołę, w której nauczycielami byli kolejno: Chróścielewski, Możejko Jan, Kucharczyk Józef.

1922 roku szkoła została wyżej zorganizowana, realizowała program siedmiu oddziałów oraz otrzymała dwóch nauczycieli. Kierownikiem szkoły w tym czasie został Szymański Marian z siłami nauczycielskimi w osobie Kucharczyka Józefa, później Nakwasylówny Heleny i Janiszewskiego Czesława.

W roku 1929 przeniesiono służbowo Szymańskiego Mariana. Kierownictwo szkoły objął Janiszewski Czesław i pracował na tym stanowisku do roku 1939. W 1940 roku uczyli nauczyciele: Januszczak, Rudzki, Rudzka i Pacewiczowa.

W czasie okupacji niemieckiej (1941-1944) szkoła nie była czynna. Dopiero 1945 roku, po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej, szkoła na zasadach demokratycznych zaczęła przybierać realne formy organizacji. Organizatorem i nauczycielem był Sokołowski Czesław, następnie Orbik Bronisław. Budynek szkoły odrestaurowano i podniesiono na wyższy stopień organizcyjny.

Lata powojenne:

Dyrektorzy:

– od 1945 r.  Bronisław Orbik

– od 1954 r.  Franciszek Karpiński

– od 1991 r.  Andrzej Karpiński

– od 2002 r.  Beata Krupińska

W 1980 roku przeprowadzono generalny remont starego budynku szkolnego; doprowadzono wodę, założono centralne ogrzewanie.

W 1981 roku wybudowano obok szkoły Dom Nauczyciela, w którym mieściły się trzy mieszkania rodzinne, oddział przedszkolny i sala lekcyjna.

W 2001 roku oddano do użytku nowy budynek szkolny, nadano szkole imię i prawo posiadania sztandaru.

Z  HISTORII  TAJNA   (XVI – XVIII)

Nazwa „Tajno” jest prawdopodobnie pochodzenia jaćwieskiego.

1529(?)-  założenie Tajna

1540   –  Tajno po raz pierwszy uwzględnione na mapie (leży w starostwie knyszyńskim)

1544     –  Tajno w parafii bargłowskiej

1569     –  Tajno – jako część województwa podlaskiego – przyłączone do Korony Polskiej (przedtem należało do Wielkiego Księstwa  Litewskiego)

1571     –  Tajno częścią starostwa augustowskiego

1578     –  wydzielenie w Tajnie 4 włók tzw. wybranieckich (łanowych)

1637     –  oddzielenie od starostwa augustowskiego klucza wsi, zwanego wójtostwem tajeńskim – utworzenie osobnej dzierżawy tajeńskiej, nazywanej potem starostwem tajeńskim

1655  – 1660 – ogromne zniszczenia w czasie wojny ze Szwedami

1676  –  nadanie przez króla Jana III Sobieskiego przywileju na prowadzenie targów w Tajnie

1700 – 1721 – wojna północna, wielkie zniszczenia w Tajnie, spowodowane przechodami wojsk

1710   –  zaraza w Tajnie

 

   Oprac. na podst.: J.Wiśniewski, Dzieje osadnictwa w powiecie augustowskim od XV do końca XVIII w.,   [w:] Studia i materiały do dziejów Pojezierza Augustowskiego, Białystok 1967

Mieszkaniec naszej wsi – pan Andrzej Feler (1892 – 1974) – prowadził kronikę, w której zapisywał istotne wydarzenia dotyczące naszej miejscowości.

KRONIKA  XX w.

                                            ( wg Andrzeja Felera) 

 Kolejni sołtysi wsi Tajno Stare:

1900   –    Kozłowski Paweł

1906   –    Sokołowski Franciszek

1910   –    Polkowski Bronisław

1913   –    Bołonkowski Jan

1917   –    Michniewicz Jan

1921   –    Janiszewski Mikołaj

1925   –   odłączenie się Tajna Podjeziornego od Starego

1931   –   Grygo Franciszek

1935   –   odłączenie się Tajna Łanowego od Starego

1936   –   Polkowski Bronisław

1937   –   Sentkowski Józef

1938   –   Feler Andrzej

1940   –   Wawiórko Jan

1940   –   Kotowski Władysław

1944   –   Siemiaszko Jan

1945   –   Feler Andrzej

1946   –   Janiszewski Piotr

1947   –   Polkowski Mieczysław

1949   –   Gugało Walerian

1958   –   Ejzel Stanisław

1985   –   Sentkowski Szczepan

1989   –   Czapliński Jan

1993   –   Sentkowski Szczepan

1948 – rozpoczęto budowę szosy, (ukończono w 1964r.)

1956 – Tajno otrzymało światło elektryczne

1965 –  pierwszy raz przyjechał do Tajna autobus PKS

1969 –1970 – rozbudowa kółka rolniczego – MBM

1999 – 2001 – budowa nowej szkoły w Tajnie Starym